Przemoc jest zjawiskiem często występującym, dlatego ważne jest, aby ją rozpoznawać i przeciwdziałać.
Zgodnie z zapisami Ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej definiowana jest jako jednorazowe lub powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie, naruszające prawa lub dobra osobiste osób, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.
Najogólniej można określić, że przemocą domową są wszelkie zachowania, które są podjęte wobec osoby bliskiej, a które mają na celu jej podporządkowanie i utrzymanie nad nią kontroli, dodatkowo wykorzystując przewagę ̨ sił przeciwko osobie bliskiej, która powoduje zniszczenie jej godności, odporności psychicznej oraz narusza jej wolność i wszelkie prawa, a skutkiem tych działań jest cierpienie.
Występują różne formy przemocy:
Przemoc fizyczna – zadawanie cierpienia fizycznego. Jest to naruszenie nietykalności fizycznej.
Przemoc fizyczna czynna to formy przemocy z użyciem siły fizycznej - bicie, szarpanie, popychanie, drapanie.
Przemoc bierna, czyli wszelkiego rodzaju zakazy, nakazy -zakaz mówienia, chodzenia, załatwiania potrzeb fizjologicznych.
Przemoc emocjonalna – zadawanie cierpienia psychicznego. Jest to naruszenie godności osobistej. Zawiera przymus i groźby, zastraszanie, emocjonalne wykorzystanie objawiające się m. in. w następujących zachowaniach:
- poniżanie, upokarzanie, obwinianie, manipulowanie poczuciem winy, wyzwiska, wmawianie choroby psychicznej, odmawianie współżycia seksualnego,
- izolowanie poprzez kontrolowanie kontaktów z innymi, zabranianie korzystania z telefonu, auta, pomieszczenia,
- zakaz opuszczania domu,
- oskarżanie o powodowanie lub prowokowanie przemocy, zaprzeczanie i minimalizowanie przemocy,
- wykorzystanie dzieci do sprawowania kontroli, wzbudzanie poczucia winy, wrogie nastawienie dzieci wobec rodzica,
- traktowanie partnera jako osoby służącej,
- podejmowanie ważnych decyzji bez równego udziału drugiej osoby, zabieranie pieniędzy, kontrola ich wydawania, wydzielanie zbyt małych kwot na utrzymanie,
- niszczenie przedmiotów ofiary, celowa agresja wobec ulubionych zwierząt.
Przemoc seksualna - zmuszanie do aktywności seksualnej wbrew woli. Jest to naruszenie intymności. Między innymi, takie formy jak:
- bezpośrednie użycie siły fizycznej, różnego rodzaju groźby czy szantaż emocjonalny,
- wykorzystanie seksualne,
- kontynuowanie czynności seksualnej nawet wtedy, gdy partner/ka nie jest w pełni świadoma tego, co się dzieje lub jest świadomy/a, a sprawca wymusza na partnerce obcowanie płciowe w celu zaspokojenia potrzeb.
Przemoc ekonomiczna - uzależnienie finansowe od sprawcy poprzez kontrolowanie wydatków, odbieranie zarobionych pieniędzy czy uniemożliwienie podjęcia pracy zarobkowej. Jest to naruszenie nietykalności własności. A także takie działania jak:
- celowe niszczenie własności,
- pozbawianie środków do życia,
- stwarzanie warunków, w których nie są zaspokajane niezbędne do przeżycia potrzeby, np. niszczenie rzeczy, zabieranie pieniędzy, sprzedawanie osobistych lub wspólnych rzeczy bez uzgodnienia, zmuszanie do spłacania długów, zabranianie podjęcia zatrudnienia, wydzielanie pieniędzy, rozliczanie z wydatków itp.
Zaniedbanie - niezapewnienie zaspokojenia podstawowych potrzeb ze strony bliskich. Jest to naruszenie obowiązku opieki ze strony bliskich.
Wyróżniamy dwie formy zaniedbania: fizyczna i psychiczna. Zaniedbanie fizyczne to brak zaspokojenia podstawowych potrzeb w formach:
- zaniedbania potrzeb żywieniowych, higienicznych, medycznych,
- brak lub ograniczanie dostępu do opieki lekarskiej oraz innych potrzeb fizycznych,
- braku dbałości czy też opieki, stosowanego najczęściej wobec dzieci, osób starszych, niepełnosprawnych, chorych.
Zaniedbanie psychiczne to:
- brak okazywania jakichkolwiek uczuć,
- odtrącanie,
- lekceważenie psychicznych potrzeb ofiary.
Pierwszym ważnym krokiem do wyjścia z przemocy jest uświadomienie sobie, że jest się ofiarą przemocy. Przemoc karmi się milczeniem wynikającym z przekonań, że:
„Każdemu przecież zdarza się zdenerwować”
„Bije, bo za bardzo kocha”
„Rodzina jest Święta”
„W naszej rodzinie nie ma rozwodów”
„Nie donosi się na bliskich”
„Czasem się zdenerwuje, po prostu musi rozładować emocje, ale przecież tak nie myśli”
„Krzyczy, bo się boi, że go/ją zostawię”
„Własne brudy pierze się w czterech ścianach”
„Jest straszny, ale sam/a nie dam rady”.
Jeśli to brzmi dla Ciebie znajomo, to znaczy, że jesteś osobą doznającą przemocy.
Możesz to przerwać!
Prawo zabrania stosowania przemocy i krzywdzenia swoich bliskich. Jeśli jesteś ofiarą przemocy ze strony osoby najbliższej, nie wstydź się prosić o pomoc.
Fundacja POZYTYW udziela bezpłatnej pomocy psychologicznej i prawnej, po wcześniejszym umówieniu spotkania, pod tel. 693-570-205
ul Błonie 8
08-110 Siedlce
www.fundacjapozytyw.pl
Tytuł zadania publicznego: „Mam Tę Moc - 2023” Zadanie publiczne dofinansowane ze środków z budżetu Województwa Mazowieckiego
