Przemoc jest zjawiskiem często występującym, dlatego ważne jest, aby ją rozpoznawać i przeciwdziałać.
Zgodnie z zapisami Ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej definiowana jest jako jednorazowe lub powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie, naruszające prawa lub dobra osobiste osób, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.
Najogólniej można określić, że przemocą domową są wszelkie zachowania, które są podjęte wobec osoby bliskiej, a które mają na celu jej podporządkowanie i utrzymanie nad nią kontroli, dodatkowo wykorzystując przewagę ̨ sił przeciwko osobie bliskiej, która powoduje zniszczenie jej godności, odporności psychicznej oraz narusza jej wolność i wszelkie prawa, a skutkiem tych działań jest cierpienie.
Występują różne formy przemocy:
Przemoc fizyczna – zadawanie cierpienia fizycznego. Jest to naruszenie nietykalności fizycznej.
Przemoc fizyczna czynna to formy przemocy z użyciem siły fizycznej - bicie, szarpanie, popychanie, drapanie.
Przemoc bierna, czyli wszelkiego rodzaju zakazy, nakazy -zakaz mówienia, chodzenia, załatwiania potrzeb fizjologicznych.
Przemoc emocjonalna – zadawanie cierpienia psychicznego. Jest to naruszenie godności osobistej. Zawiera przymus i groźby, zastraszanie, emocjonalne wykorzystanie objawiające się m. in. w następujących zachowaniach:
- poniżanie, upokarzanie, obwinianie, manipulowanie poczuciem winy, wyzwiska, wmawianie choroby psychicznej, odmawianie współżycia seksualnego,
- izolowanie poprzez kontrolowanie kontaktów z innymi, zabranianie korzystania z telefonu, auta, pomieszczenia,
- zakaz opuszczania domu,
- oskarżanie o powodowanie lub prowokowanie przemocy, zaprzeczanie i minimalizowanie przemocy,
- wykorzystanie dzieci do sprawowania kontroli, wzbudzanie poczucia winy, wrogie nastawienie dzieci wobec rodzica,
- traktowanie partnera jako osoby służącej,
- podejmowanie ważnych decyzji bez równego udziału drugiej osoby, zabieranie pieniędzy, kontrola ich wydawania, wydzielanie zbyt małych kwot na utrzymanie,
- niszczenie przedmiotów ofiary, celowa agresja wobec ulubionych zwierząt.
Przemoc seksualna - zmuszanie do aktywności seksualnej wbrew woli. Jest to naruszenie intymności. Między innymi, takie formy jak:
- bezpośrednie użycie siły fizycznej, różnego rodzaju groźby czy szantaż emocjonalny,
- wykorzystanie seksualne,
- kontynuowanie czynności seksualnej nawet wtedy, gdy partner/ka nie jest w pełni świadoma tego, co się dzieje lub jest świadomy/a, a sprawca wymusza na partnerce obcowanie płciowe w celu zaspokojenia potrzeb.
Przemoc ekonomiczna - uzależnienie finansowe od sprawcy poprzez kontrolowanie wydatków, odbieranie zarobionych pieniędzy czy uniemożliwienie podjęcia pracy zarobkowej. Jest to naruszenie nietykalności własności. A także takie działania jak:
- celowe niszczenie własności,
- pozbawianie środków do życia,
- stwarzanie warunków, w których nie są zaspokajane niezbędne do przeżycia potrzeby, np. niszczenie rzeczy, zabieranie pieniędzy, sprzedawanie osobistych lub wspólnych rzeczy bez uzgodnienia, zmuszanie do spłacania długów, zabranianie podjęcia zatrudnienia, wydzielanie pieniędzy, rozliczanie z wydatków itp.
Zaniedbanie - niezapewnienie zaspokojenia podstawowych potrzeb ze strony bliskich. Jest to naruszenie obowiązku opieki ze strony bliskich.
Wyróżniamy dwie formy zaniedbania: fizyczna i psychiczna. Zaniedbanie fizyczne to brak zaspokojenia podstawowych potrzeb w formach:
- zaniedbania potrzeb żywieniowych, higienicznych, medycznych,
- brak lub ograniczanie dostępu do opieki lekarskiej oraz innych potrzeb fizycznych,
- braku dbałości czy też opieki, stosowanego najczęściej wobec dzieci, osób starszych, niepełnosprawnych, chorych.
Zaniedbanie psychiczne to:
- brak okazywania jakichkolwiek uczuć,
- odtrącanie,
- lekceważenie psychicznych potrzeb ofiary.
Pierwszym ważnym krokiem do wyjścia z przemocy jest uświadomienie sobie, że jest się ofiarą przemocy. Przemoc karmi się milczeniem wynikającym z przekonań, że:
- „Każdemu przecież zdarza się zdenerwować”
- „Bije, bo za bardzo kocha”
- „Rodzina jest Święta”
- „W naszej rodzinie nie ma rozwodów”
- „Nie donosi się na bliskich”
- „Czasem się zdenerwuje, po prostu musi rozładować emocje, ale przecież tak nie myśli”
- „Krzyczy, bo się boi, że go/ją zostawię”
- „Własne brudy pierze się w czterech ścianach”
- „Jest straszny, ale sam/a nie dam rady”.
Jeśli to brzmi dla Ciebie znajomo, to znaczy, że jesteś osobą doznającą przemocy.
Możesz to przerwać!
Prawo zabrania stosowania przemocy i krzywdzenia swoich bliskich. Jeśli jesteś ofiarą przemocy ze strony osoby najbliższej, nie wstydź się prosić o pomoc.
Fundacja POZYTYW udziela bezpłatnej pomocy psychologicznej i prawnej, po wcześniejszym umówieniu spotkania, pod tel. 693-570-205
ul Błonie 8, 08-110 Siedlce
Tytuł zadania publicznego: „Mam Tę Moc - 2023” Zadanie publiczne dofinansowane ze środków z budżetu Województwa Mazowieckiego
