Osoby stosujące przemoc trafiający do terapii dzielą się na dwa typy. Rzadko, są to osoby zgłaszające się dobrowolnie do udziału w programie korekcyjno-edukacyjnym, albo tzw. sprawcy, którym grożą sankcje prawne, a terapia jest warunkiem postawionym przez sąd, którego spełnienie pozawala na uniknięcie konsekwencji prawnych.
Osoba stosująca przemoc to osoba, która za pomocą działań przemocowych zaspokaja swoje potrzeby, takie jak: potrzebę bezpieczeństwa, potrzebę sprawstwa, potrzebę wpływu i kontroli, potrzebę szacunku i uznania, potrzebę zrozumienia, potrzebę miłości, potrzebę porządku i sprawiedliwości.
Taką osobę bardzo często charakteryzują deficyty w różnych obszarach funkcjonowania, zwłaszcza:
- deficyt umiejętności wyrażania uczuć i emocji
- upośledzenie zdolności współodczuwania
- deficyt umiejętności odraczania gratyfikacji
- deficyt umiejętności odraczania reakcji
- deficyt w radzeniu sobie z lękiem (zaborczość/zazdrość)
- deficyt w umiejętności uczenia się
- upośledzenie związków (tzw. płytkie związki; utrzymywanie relacji ze względu na przydatność innych w realizacji własnych celów)
Mechanizmy działania i funkcjonowania codziennego osoby stosującej przemoc to przede wszystkim: zaprzeczanie, zatajanie, kontrolowanie, upokarzanie, obwinianie, manipulowanie i umniejszanie.
W naszej pracy korekcyjno-edukacyjnej z osobami stosującymi przemoc zauważamy bardzo często, że to przeżyta przez nich trauma w dzieciństwie lub w młodych latach jest źródłem zachowań przemocowych.
Często tzw. sprawcy przemocy noszą w sobie traumy, sami byli ofiarami i ich działania są jedynym znanym im sposobem na pozbycie się nadmiaru czucia takich emocji jak złość, gniew, strach, smutek, których nie mieli okazji nigdy zrozumieć i odreagować. Właśnie zrozumieć i poczuć to co było dla nich trudne w tamtym czasie. Często mówią o tym jak byli bici, wyzywani i straszeni przez rodziców, ale tłumaczą takie sytuacje, że to było dla ich dobra, co pomogło im wyrosnąć na „ porządnych ludzi”.
W pracy korekcyjne i terapeutycznej z osobą stosującą przemoc ważne jest, aby pomóc jej zrozumieć i poczuć jakie emocje i uczucia przeżywała wtedy, kiedy doznawała sama przemocy oraz to czego w tym czasie potrzebowała, czyli nazwać i wyrazić swoje potrzeby.
Kiedy taka osoba jest w stanie zrozumieć siebie w sytuacji doznawania przemocy, wtedy pomagamy jej zrozumieć co może poczuć i czego potrzebować osoba wobec której ona stosuje przemoc.
Często słyszymy, że osoby agresywne, przemocowe trzeba porządnie karać.
Nasze wieloletnie doświadczenie pokazuje, że owszem za karalne czyny trzeba ponosić konsekwencje, ale trzeba koniecznie edukować, motywować do pracy psychologicznej w obszarze świadomości uczuć, emocji i potrzeb.
Życie pokazuje, że takie osoby bardzo często po odbytej karze wracają do takich samych zachowań, czy to w pierwszej rodzinie, czy zakładając następne rodziny, wchodząc w nowe związki.
Fundacja POZYTYW od sześciu lat pracuje pomocowo z tzw. sprawcami realizując programy oddziaływań korekcyjno – edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie.
Podczas spotkań grupowych i indywidualnych rozmawiamy z taką osobą o tym jakie zachowania, sytuacje doprowadziły do interwencji Policji lub innych służb. Dopytujemy jakie zachowania jej spowodowały sytuację konfliktową, jakie jej przekonania, sposób wyrażania emocji, potrzeb doprowadziły do zachowania, które określa się jako przemocowe.
Często takie osoby bardzo potrzebują wyżalić się, opowiedzieć o tym jak chcą dobrze dla swoich najbliższych a wychodzi na to, że to oni są najgorsi, ponoszą konsekwencje.
W programie korekcyjno-edukacyjnym pracujemy kilka miesięcy z daną osobą, czasami grupowe i indywidualne spotkania trwają od 4 do 6 miesięcy, spotykając się prawie co tydzień. Część z tych osób potrzebuje jeszcze pracy indywidualnej w programie terapeutycznym. Są to indywidualne spotkania - sesje terapeutyczne.
Dużo czasu podczas takich spotkań poświęcamy na omawianie, analizowanie jak radzić sobie z takimi emocjami jak złość, gniew, strach i smutek. Jak rozmawiać o tych oraz innych emocjach. Jak je zauważać, rozpoznawać ich wpływ na samopoczucie, jak wyrażać te emocje, aby nie krzywdzić innych i siebie.
Wykonujemy ćwiczenia bezpiecznego przeżywania emocji, pokazywania jak emocje informują nas o tym co dzieję się w nas w związku z daną sytuacją i jak dużo od nas zależy jaką wybierzemy reakcję i jakie będą konsekwencje naszych zachowań.
W odgrywanych scenkach pokazujemy jak komunikować się z bliskimi. Co sprzyja komunikacji, a co ją utrudnia lub uniemożliwia.
Uczestnicy odgrywają z prowadzącymi scenki, przyglądając się różnym reakcjom i widząc zarazem jakie konsekwencje mogą wynikać z różnych zachowań.
Pokazujemy jakie zachowania, ale też jak sposób myślenia, przekonań wpływa na budowanie relacji, więzi międzyludzkich, na bliskość między ludźmi.
Uczymy czym jest empatia, uczymy porozumiewania się bez przemocy, które znacznie poprawia jakość życia.
Biorąc udział w programie osoby stosujące przemoc często pierwszy raz dowiadują się, czym są prawa człowieka, a zwłaszcza prawo do godności i wolności, nietykalność osobista.
Wychodzimy z założenia, że aby zatrzymać skutecznie przemoc domową należy stosować konsekwencje prawne wobec osób stosujących przemoc ale równocześnie edukować i pracować terapeutycznie z osobami stosującymi przemoc.
Tytuł zadania publicznego: „Godność i Wolność 2023-2025” Zadanie publiczne dofinansowane ze środków z budżetu Województwa Mazowieckiego. Zrealizowano w ramach Wojewódzkiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii Województwa Mazowieckiego
