Jak stawiać granice bliskiej osobie, która jest uzależniona?
Stawianie granic wobec osoby uzależnionej to jedno z największych wyzwań, przed którymi stają jej bliscy. Miłość, troska i strach przed utratą relacji często popychają nas do działań, które zamiast pomagać, utwierdzają osobę uzależnioną w jej destrukcyjnych zachowaniach.
Tymczasem wyznaczanie granic to nie tylko sposób na ochronę siebie, ale także pierwszy krok do wywołania zmiany w zachowaniu osoby uzależnionej.
Dlaczego granice są tak ważne?
Osoby uzależnione często manipulują otoczeniem, aby utrzymać swoje nawyki. Bliscy, chcąc chronić ich przed konsekwencjami, przejmują za nich odpowiedzialność, tłumaczą ich zachowanie przed innymi, a nawet wbrew sobie pomagają w zdobyciu środków na używki. W ten sposób tworzy się cykl współuzależnienia, w którym problem uzależnienia rozwija się, a osoby bliskie czują się coraz bardziej wyczerpane emocjonalnie i fizycznie.
Granice pozwalają:
- Zatrzymać manipulację i uniknąć wspierania uzależnienia.
- Chronić swoje zdrowie psychiczne i fizyczne.
- Wzmocnić swoje poczucie wartości i kontroli nad sytuacją.
- Pokazać osobie uzależnionej, że jej zachowanie ma realne konsekwencje.
Kiedy rozpoznać, że Twoje granice zostały naruszone?
Naruszenie granic wywołuje w nas szereg emocji, takich jak:
- Dyskomfort – uczucie napięcia, niepokoju czy irytacji.
- Złość i frustracja – gdy mamy poczucie, że nasze potrzeby są ignorowane.
- Strach lub bezradność – gdy uzależniona osoba wykorzystuje naszą troskę lub miłość, by usprawiedliwiać swoje działania.
Jeśli takie uczucia pojawiają się regularnie w relacji, może to oznaczać, że konieczne jest wyznaczenie nowych granic.
Jak skutecznie stawiać granice?
- Zrozum swoje granice
Zastanów się, co jest dla Ciebie nieakceptowalne w zachowaniu bliskiej osoby. Nadużywanie Twojego czasu i energii? Wyraźnie określ, na co się nie zgadzasz i co chcesz zmienić. - Komunikuj jasno i stanowczo
Powiedz wprost, co Cię boli i czego oczekujesz.
Przykład:
„Nie pozwolę Ci używać mojego samochodu, kiedy jesteś pod wpływem alkoholu. To zagraża Twojemu i innym życiu. Jeśli tak się stanie, zawiadomię policję.” - Bądź konsekwentny
Wyznaczenie granic nie wystarczy, jeśli nie będziesz ich przestrzegać. Jeśli mówisz „nie pożyczam Ci więcej pieniędzy”, ale później zmieniasz zdanie, osoba uzależniona nie potraktuje Twoich słów poważnie. - Bądź asertywny
Asertywność to umiejętność wyrażania swoich myśli, emocji i potrzeb w sposób stanowczy, ale bez agresji. Pamiętaj, że Twoje granice są ważne i masz prawo ich bronić. - Unikaj tłumaczenia się
Nie musisz usprawiedliwiać swoich decyzji. Granice to Twoje prawo, a nie coś, za co musisz przepraszać. - Zadbaj o swoje zdrowie psychiczne
Stawianie granic może być trudne i wywoływać poczucie winy. Skorzystaj z pomocy psychologa lub terapeuty, by zrozumieć swoje emocje i nauczyć się, jak radzić sobie z trudnymi sytuacjami.
Dlaczego brak granic to ryzyko współuzależnienia?
Współuzależnienie to stan, w którym osoba bliska uzależnionemu podporządkowuje całe swoje życie jego problemom. Przykłady współuzależnienia:
- Poświęcanie swojego zdrowia i czasu na ratowanie osoby uzależnionej.
- Tłumaczenie jej zachowań przed innymi.
- Odpowiadanie za jej obowiązki i naprawianie błędów.
Współuzależnienie jest równie szkodliwe jak samo uzależnienie – odbiera bliskim poczucie wartości i siłę do działania.
Podsumowanie
Stawianie granic wobec osoby uzależnionej to wyraz troski o nią i o siebie. Pokazuje, że nie zgadzamy się na destrukcyjne zachowania, jednocześnie dając sygnał, że zmiana jest możliwa.
Tytuł zadania publicznego: „NIE-UWIKŁANI 2024 R.”
Zadanie publiczne dofinansowane ze środków Samorządu Województwa Mazowieckiego
Zrealizowano w ramach Wojewódzkiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii Województwa Mazowieckiegoewództwa
