Zacznijmy od tego, kim jest senior…
Pomimo tego, że wiele źródeł psychologicznych mianem senior opisuje osobę po ukończeniu 70 (lub nawet 75) roku życia, często potocznie podaje się, iż jest to osoba, która przekroczyła 60 rok życia. I tym właśnie tropem podążają założyciele Domów Seniora, którzy tworzą środowisko, aktywizujące osoby w wieku 60 plus. Miejsca te zapewniają swoim podopiecznym rozwijanie kompetencji poprzez organizowanie zajęć kulturalno-oświatowych, edukacyjnych, sportowo-rekreacyjnych, a także terapii zajęciowych, muzykoterapia i wiele, wiele innych.
A wśród tych, zajęcia z psychologiem, które mam okazję prowadzić. Spotkania mają postać warsztatu grupowego, a dokładnie warsztatu poznawczo-behawioralnego, który z definicji ma za zadanie rozpoznać, a następnie zmienić wzorce myślenia, co z kolei ma skutkować zmianą zachowania jednostki. Ten, być może nieco skomplikowany ciąg myślowy, stanowi fundament naszych spotkań z seniorami. Staram się pomagać podopiecznym w poszerzaniu horyzontów, poprzez psychoedukowanie oraz praktyczne ćwiczenia rozwijające procesy poznawcze, kompetencje emocjonalne, społeczne oraz komunikacyjne.
Nadrzędnym celem spotkań jest aktywizacja seniorów oraz rozwijanie ich procesów poznawczych za pomocą treningów umysłu. Mowa tu o szeregu ćwiczeń, które angażują różne obszary i funkcje mózgu, m.in. logiczne myślenie, pamięć, kreatywność, koncentracja i koordynacja wzrokowo-ruchowa. Analizując badania, można dostrzec, że systematyczne ćwiczenia umysłu przynoszą znaczące efekty w funkcjonowaniu tzn. poprawiają sprawność umysłu lub utrzymują jego aktualny stan, mogą nawet opóźnić objawy demencji o 5-10 lat.
Podczas kilkudziesięciominutowych spotkań skupiamy się na tym, co nieco zapomniane, a niezwykle rozwijające. Mowa o różnego rodzaju ćwiczeniach typu „kartka-ołówek”, sudoku, krzyżówki, zadania na spostrzegawczość, gry logiczne, łamigłówki, puzzle, a także dowcipy. Wszystko to, czego każdy z nas mógł doświadczyć na etapie szkoły. Skoro te formy działają u dzieci i są wykorzystywane w szkolnictwie od lat, warto wrócić do nich w dorosłości, a nawet późnej dojrzałości. Seniorzy chętnie korzystają z owych formy, stanowią niejednokrotnie wyzwanie, a także są powodem do śmiechu, który wnosi w spotkania, jeszcze bardziej pozytywną atmosferę.
Kolejną ważną funkcją spotkań jest zaopiekowanie się kondycją psychiczną uczestników. Każde spotkanie rozpoczynamy wglądem w subiektywny stan emocjonalny, deklarowany przez każdego z seniorów. Staramy się omówić z chętnymi osobami bieżące trudności i troski, szukając alternatyw do nadmiernego myślenia i analizowania ich. Ma tu nierzadko miejsce tzw. „burza mózgów”, w której biorą udział wszyscy uczestnicy. Stawiam sobie za istotny cel podnoszenie świadomości na temat zdrowia psychicznego, stąd regularnie omawiamy i wskazujemy sygnały ostrzegawcze zaburzeń psychicznych u osób po 60 roku życia.
Zajęcia tworzą przestrzeń do otwierania się na innych ludzi, wymieniana doświadczeniami, a także umożliwią pozyskanie i obdarowywania wsparciem w osobistych trudnościach i kryzysach. Aktywności społeczne sprzyjają seniorom, a ich mózg, aby optymalnie funkcjonować, potrzebuje wyzwań, które według samych zainteresowanych poniższe warsztaty oferują, co jest bezwzględnym powodem do ich kontynuowania.
Warsztaty behawioralno-poznawcze z seniorami prowadzone w ramach zadania publicznego pn. Ochrona Zdrowia Psychicznego Seniorów - "Pozytywny Senior"
Zadanie publiczne finansowane ze środków Samorządu Województwa Mazowieckiego
